9 Δεκεμβρίου η Σύλληψις της Υπεραγίας Θεοτόκου υπό της Αγίας Άννης
Από Ι.Ν. ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ · 8 Δεκεμβρίου 2017
Η Σύλληψις της Αγίας Άννης
Σύμφωνα με το προαιώνιο σχέδιο του Θεού, ο οποίος επιθυμούσε να ετοιμάσει ένα πάναγνο κατοικητήριο για να κατασκηνώσει μαζί με τους ανθρώπους, δεν επετράπη στον Ιωακείμ και την Άννα να αποκτήσουν απογόνους. Και οι δύο είχαν φθάσει σε προχωρημένη ηλικία και είχαν μείνει στείροι – συμβολίζοντας την ανθρώπινη φύση, στρεβλωμένη και αποξηραμένη από το βάρος της αμαρτίας και του θανάτου -, δεν έπαυσαν ωστόσο να παρακαλούν τον Θεό να τους λυτρώσει από το όνειδος της ατεκνίας. Όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, ο Θεός έστειλε τον Αρχάγγελο Γαβριήλ στον Ιωακείμ που είχε αποσυρθεί σε ένα βουνό και στην Άννα που θρηνούσε την δυστυχία της στον κήπο τους, για να τους αναγγείλει ότι επρόκειτο σύντομα να εκπληρωθούν στο πρόσωπό τους οι πάλαι προφητείες και ότι θα γεννούσαν τέκνο που προοριζόταν να καταστεί η αυθεντική Κιβωτός της καινής Διαθήκης, η θεία Κλίμαξ, η άφλεκτος Βάτος, το αλατόμητον Όρος, ο ζωντανός Ναός όπου θα κατοικούσε ο Λόγος του Θεού <1>. Την ημέρα αυτή, με την σύλληψη της Αγίας Άννης, τερματίζεται η στειρότητα της ανθρώπινης φύσης, που χωρίσθηκε από τον Θεό δια του θανάτου· και με την υπέρ φύσιν τεκνοποίηση αυτής που είχε μείνει στείρα έως την ηλικία κατά την οποία δεν μπορούν πλέον φυσιολογικά να τεκνοποιήσουν οι γυναίκες, ο Θεός ανήγγειλε και επιβεβαίωσε το πλέον υπερφυές θαύμα της ασπόρου συλλήψεως και την αμώμου γεννήσεως του Χριστού από τα σπλάγχνα της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας.
Παρότι εγεννήθη από θεία επέμβαση, η Παναγία προήλθε από σύλληψη μέσω συνευρέσεως ανδρός και γυναικός κατά τους νόμους της ανθρώπινης φύσης μας, της πεπτωκυίας και δέσμιας της φθοράς και του θανάτου μετά το προπατορικό αμάρτημα (βλ. Γέν. 3,16) <2>. Σκεύος εκλογής, τίμιος Ναός που προετοίμασε ο Θεός πρό των αιώνων, η Θεοτόκος είναι η πλέον αγνή και τέλεια αντιπρόσωπος της ανθρωπότητας, αλλά δεν βρίσκεται εκτός της κοινής κληρονομίας και των συνεπειών του αμαρτήματος των πρωτοπλάστων. Ακριβώς όπως έπρεπε, για να μας λυτρώσει ο Χριστός από το κράτος του θανάτου δια του εκουσίου Σταυρικού Του θανάτου (βλ. Εβρ. 2,14), να γίνει ο σαρκωθείς Λόγος του Θεού όμοιος με τον άνθρωπο στα πάντα πλην της αμαρτίας, εξίσου απαραίτητο ήταν η Μητέρα Του, στα σπλάγχνα της οποίας ο Λόγος του Θεού ενώθηκε με την ανθρώπινη σάρκα, να είναι σε κάθε τι όμοια με εμάς, υποκείμενη στην φθορά και στον θάνατο, μή τυχόν και θεωρηθεί ότι η Λύτρωση και η Σωτηρία δεν μας αφορούν απολύτως και εξ ολοκλήρου, εμάς του απογόνους του Αδάμ. Η Θεοτόκος εξελέγη μεταξύ των γυναικών όχι τυχαίω τω τρόπω, αλλά γιατί ο Θεός είχε προβλέψει προαιωνίως ότι θα ήταν σε θέση να διαφυλάξει τελείως την αγνότητά της ώστε να Τον δεχθεί μέσα της <3>. Και ενώ συνελήφθη και γεννήθηκε όπως όλοι μας, αξιώθηκε να καταστεί κατά σάρκα Μητέρα του Υιού του Θεού και κατά πνεύμα μητέρα όλων μας. Γλυκύτατη και φιλεύσπλαγχνος, είναι σε θέση να μεσιτεύει υπέρ ημών ενώπιον του Υιού της, ώστε να μας χαρίσει Εκείνος το μέγα έλεος.
Ακριβώς όπως ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι ο καρπός της παρθενίας της, η Υπεραγία Θεοτόκος ήταν καρπός της σωφροσύνης του Ιωακείμ και της Άννας. Ακολουθώντας αυτήν την οδό της αγνότητος και εμείς, μοναχοί και σώφρονες χριστιανοί, κάνουμε να γεννηθεί και να μεγαλώσει μέσα μας ο Σωτήρας Χριστός.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Βλ. εκτενέστερη ανάπτυξη στο Γενέθλιο της Θεοτόκου [8 Σεπτ.].
2 Η Ορθόδοξος Εκκλησία απορρίπτει το δόγμα της “ασπίλου Συλλήψεως” που κατοχύρωσε η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία το 1858, χωρίς ωστόσο να μειώνει την τιμή της Θεοτόκου. Διότι, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας, δεν κληρονομούμε την προσωπική ευθύνη της αμαρτίας του Αδάμ, αλλά απλώς τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος: τον θάνατο, την φθορά και τα αδιάβλητα πάθη (συμπεριλαμβανομένης της αναπαραγωγής μέσω της σαρκικής ένωσης) που δημιουργούν στον άνθρωπο μια ροπή προς την ηδονή. Για τον λόγο αυτό, οι Ορθόδοξοι δεν έχουν καμιά δυσκολία να αναγνωρίσουν ότι η Θεοτόκος ήταν κληρονόμος, όπως όλοι μας, των συνεπειών της παρακοής του Αδάμ (μόνος ο Χριστός ήταν απαλλαγμένος), αλλά ότι ήταν ταυτόχρονα και αγνή και αναμάρτητος σε προσωπικό επίπεδο, αφού εν ελευθερία διαφυλάχθηκε από όλες τις έλξεις του κόσμου και των παθών, και εκουσίως συνεργάσθηκε στην εκπλήρωση του σωτηρίου σχεδίου του Θεού, υπακούοντας με πραότητα στην βούλησή Του: Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά του ρήμα σου, απάντησε τον Άγγελο (Λουκ. 1,38).
3 Αυτό είναι το νόημα των Εισοδίων της Θεοτόκου, που εορτάζουμε στις 21 Νοεμβρίου.
Πηγή: “Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας”, υπό ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, εκδ. Ίνδικτος (τόμος τέταρτος – Δεκέμβριος, σ. 93-95)
Μια ματιά στον ψυχικό κόσμο των αγίων Ιωακείμ και Άννης
Ο Ιωακείμ και η Άννα δεν ήθελαν παιδί “εγωιστικά”, ούτε ψυχολογικά ή συναισθηματικά. Δεν ήθελαν να γεννήσουν παιδί για τον εαυτό τους, αλλά για τον Κύριο. Η τεκνογονία θεωρούνταν τότε “υποχρέωση” απέναντι στον Θεό. Εκεί ακριβώς συνίσταται η ντροπή και το “όνειδος” της ατεκνίας. Το θαυμάσιο αυτό ζεύγος, ο Ιωακείμ και η Άννα, όχι μόνο ήταν πολύ αγνοί και ελεήμονες και το σπίτι τους ήταν καταφύγιο και λιμάνι για κάθε πονεμένο, αλλά και πέρασαν τη ζωή τους με εξαντλητικές προσευχές παρακαλώντας να ευαρεστήσουν τον Θεό. Δεν είχαν καθόλου σαρκικό ή κοσμικό φρόνημα. Μόνη τους έγνοια ήταν να ευαρεστήσουν τον Θεό. Παρακαλούσαν τον Θεό όχι για κάτι δικό τους, αλλά για κάτι δικό Του! Απίστευτο! Τί ζήλος! Προσέξτε! Δεν παρακαλούσαν τον Θεό να εκπληρώσει δικό τους θέλημα, αλλά δικό Του! Αντί να ξεγνοιάσουν λίγο και να ξεκουραστούν οι άνθρωποι και “να ζήσουν τη ζωή τους”, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο – δυνατό ή αδύνατο – να ευαρεστήσουν τον Κύριο. Αν είναι πίστη το να ζητάμε κάτι εύλογο για μάς, για δική μας διευκόλυνση και παρηγοριά, πόσο περισσότερο πίστη και ασύγκριτα πιο αξιέπαινο είναι να κουραζόμαστε και να παιδευόμαστε να ζητάμε κάτι αποκλειστικά για το θέλημα του Θεού; Σχεδόν αδιανόητο είναι κάτι τέτοιο για τον κόσμο.
Στους Ψαλμούς της Παλαιάς Διαθήκης λέει: «Θυμήσου, Κύριε, τον Δαβίδ και όλη την πραότητά του. Πώς έδωσε όρκο στον Κύριο, πώς έκαμε τάξιμο στον Θεό του Ιακώβ: Δεν θα μπώ στην σκηνή όπου κατοικώ, δεν θα ανέβω να κοιμηθώ στο κρεβάτι και το στρώμα μου, δεν θα δώσω ύπνο στα μάτια μου και νυσταγμό στα βλέφαρά μου και ξεκούραση στους κροτάφους μου, μέχρι που θα βρώ τόπο για τον Κύριο, σκήνωμα για τον Θεό του Ιακώβ» (Ψαλμοί 131/ρλα΄ 1-5). Έτσι και ο Ιωακείμ και η Άννα, που ήταν άξιοι απόγονοί του. Και αυτοί ένα σκήνωμα του Θεού ήθελαν να γεννήσουν, μια αγία ψυχούλα που να ανήκει σε Αυτόν, όπου Αυτός θα αναπαύεται, και που Αυτός θα καταυγάζει και θα ευφραίνει με τις άκτιστες θείες ενέργειές Του εις τους αιώνας των αιώνων.
Ενδεικτικό του ότι οι άγιοι δεν ήθελαν για τον εαυτό τους το παιδί, είναι ότι, όπως είχαν τάξει, το αποχωρίστηκαν και το αφιέρωσαν στο Ναό μόλις έγινε τριών ετών. Πόση πίστη απαιτεί και αυτό, όταν πρόκειται για γονείς που αγαπούν το παιδί τους, και μάλιστα ένα παιδάκι τόσο γλυκύτατο και τρισχαριτωμένο!
Οι άγιοι Ιωακείμ και Άννα είναι το απόλυτο πρότυπο του γάμου και της οικογενειακής ζωής.
Το παράδειγμα των αγίων θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννας μάς διδάσκει, μεταξύ πολλών άλλων, και το πόσο πολύ πρέπει να εκτιμάμε την τεκνογονία και να αγαπάμε τα παιδιά. Οι άγιοι αυτοί αφήνουν τελείως μα τελείως αναπολόγητους όσους κάνουν εκτρώσεις ή όσους δεν θέλουν να κάνουν παιδιά ή όσους δεν θέλουν και δεν αγαπούν όσο και όπως πρέπει τα παιδιά που έχουν. Το ίδιο και όλους όσους επικαλούνται ένα σωρό δικαιολογίες για να μην κάνουν το θέλημα του Θεού.
Ο Άγιος Παϊσιος μιλά (από προσωπική εμπειρία) για τους αγίους Ιωακείμ και Άννα
– Γέροντα, πέστε μας για τον Άγιο Ιωακείμ και την Αγία Άννα, τους Θεοπάτορες. Κάποτε κάτι αρχίσατε να μας λέτε.
– Από μικρός είχα σε μεγάλη ευλάβεια τους Αγίους Θεοπάτορες. Μάλιστα είχα πει σε κάποιον ότι, όταν με κάνουν καλόγερο, θα ήθελα να μου δώσουν το όνομα Ιωακείμ. Πόσα οφείλουμε σ’ αυτούς! Οι Άγιοι Ιωακείμ και Άννα είναι το απαθέστερο (δηλαδή χωρίς διαβλητά πάθη). ανδρόγυνο που υπήρξε ποτέ. Δεν είχαν καθόλου σαρκικό φρόνημα.
Ο Θεός έτσι έπλασε τον άνθρωπο και έτσι ήθελε να γεννιούνται οι άνθρωποι, απαθώς. Άλλα μετά την πτώση μπήκε το πάθος στην σχέση ανάμεσα στον άνδρα και στην γυναίκα. Μόλις βρέθηκε ένα απαθές ανδρόγυνο, όπως έπλασε ο Θεός τον άνθρωπο και όπως ήθελε να γεννιούνται οι άνθρωποι, γεννήθηκε η Παναγία, αυτό το αγνό πλάσμα, και στην συνέχεια σαρκώθηκε ό Χριστός. Μου λέει ο λογισμός ότι θα κατέβαινε και νωρίτερα ό Χριστός στην γη, αν υπήρχε ένα αγνό ζευγάρι, όπως ήταν οι Άγιοι Ιωακείμ και Άννα.
Οι Ρωμαιοκαθολικοί φθάνουν στην πλάνη και πιστεύουν, δήθεν από ευλάβεια, ότι η Παναγία γεννήθηκε χωρίς να έχει το προπατορικό αμάρτημα. Ενώ η Παναγία δεν ήταν απαλλαγμένη από το προπατορικό αμάρτημα, αλλά γεννήθηκε όπως ήθελε ό Θεός να γεννιούνται οι άνθρωποι μετά την δημιουργία. Ήταν πάναγνη <1>, γιατί η σύλληψη Της έγινε χωρίς ηδονή. Οι Άγιοι Θεοπάτορες, μετά από θερμή προσευχή στον Θεό να τους χαρίσει παιδί, συνήλθαν όχι από σαρκική επιθυμία, αλλά από υπακοή στον Θεό. Αυτό το γεγονός το είχα ζήσει στο Σινά <2>.
Υποσημειώσεις:
1 Η Θεοτόκος γεννήθηκε κατά φυσικό τρόπο και όχι παρθενικώς. «Ήταν πάναγνη», γιατί, όπως γράφει και ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός στον Λόγο του «Εις το Γενέσιον της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας», συνελήφθη«σωφρόνως»(βλ. PG 96,669A), αλλά και αύξησε με τον αγώνα της την αγιότητα που έλαβε από τους γονείς της, αποκρούοντας πάντα λογισμόν περιττόν και ψυχοβλαβή πριν γεύσασθαι» (αυτόθι 676Β).
2 Ο Γέροντας ασκήτεψε στο Σινά, στο ασκητήριο των Αγίων Επιστήμης και Γαλακτίωνος, από το 1962 μέχρι το 1964. Το γεγονός αυτό δεν μας το απεκάλυψε.
Πηγή: Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Δ΄: Οικογενειακή Ζωή, Ιερόν Ησυχαστήριον “Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος”, Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2007 (σελ. 61-62).
