Άγιος Μάρκος , επίσκοπος Αρεθουσίων
Ο Άγιος Μάρκος ήκμασε κατά τους χρόνους του βασιλέως Κωνσταντίου (337-361 μ.Χ.). Ήταν Επίσκοπος Αρεθουσίων. Το έτος 341 μ.Χ. συμμετείχε στην Σύνοδο της Αντιόχειας. Στα Πρακτικά μάλιστα αυτής, διασώζεται «Έκθεσις Πίστεως Μάρκου Αρεθουσίων». Το επόμενο έτος συμμετείχε στην αντιπροσωπεία Επισκόπων, η οποία μετέβη στα Τρέβηρα για να συναντήσει τον αυτοκράτορα Κώνσταντα. Το έτος 343 μ.Χ. έλαβε μέρος στην Σύνοδο της Φιλιππουπόλεως και το έτος 351 μ.Χ. στην Σύνοδο του Σιρμίου, η οποία καταδίκασε τον Φωτεινό, Επίσκοπο Σιρμίου, ως οπαδό του αιρετικού Επισκόπου Αγκύρας, Μαρκέλλου. Τον συναντάμε, επίσης, στην Σύνοδο της Σελευκείας της Ισαυρίας, το έτος 358 μ.Χ.
Ο Άγιος Μάρκος αναδείχθηκε μεγάλος διώκτης της ειδωλολατρίας και οδήγησε με τον φιλόθεο βίο και το ευαγγελικό κήρυγμά του πολλούς Εθνικούς στην αληθινή πίστη. Με την προτροπή του δε οι Χριστιανοί, οι οποίοι προέρχονταν από τον κόσμο των Εθνικών, γκρέμισαν έναν ειδωλολατρικό ναό. Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός ο Παραβάτης απαιτούσε από τον Άγιο ή να δώσει αποζημίωση για τον κατεστραμμένο ναό ή να τον ξαναοικοδομήσει. Γι’ αυτό, όταν πληροφορήθηκε την σύλληψη πολλών Χριστιανών για το συγκεκριμένο γεγονός, παρουσιάσθηκε μόνος του στις αρχές πού τον καταδίωκαν, το 363 μ.Χ.
Το μαρτύριο και τα βασανιστήρια, τα οποία υπέστη ο Άγιος Μάρκος, χαρακτηρίζονται από τον Θεοδώρητο Κύρου ως πραγματική τραγωδία. Να πώς περιγράφει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος το μαρτύριο του Αγίου: «Οδηγούσαν τον γέροντα Επίσκοπο, τον εθελοντή αθλητή, διά μέσου της πόλεως και σε όλους ήταν σεβαστός για την πολιτεία του, πλην των διωκτών και τυράννων, πού αγωνίζονταν πώς να υπερβάλλουν ο ένας τον άλλον στην θρασύτητα κατά του πρεσβύτου. Τον έσυραν διά μέσου πλατειών, τον ωθούσαν προς υπονόμους, τον έσυραν από τα μαλλιά και τα γένια. Δεν υπήρχε μέλος του σώματός του πού να μην υπέστη μαζί με τις κακώσεις και ταπείνωση. Τον ύψωναν μετέωρο από τα πόδια και με τις μυτερές γραφίδες έκαναν παιχνίδι τους την τραγωδία. Του τρυπούσαν τα αυτιά… Τον κρέμασαν ψηλά μέσα σε δίχτυ και τον άλειψαν με μέλι και αλάτι. Οι σφίγγες και οι μέλισσες τον κεντούσαν, ενώ το καταμεσήμερο ο ήλιος με τις καυστικές του ακτίνες αύξανε την φλόγωση».
Ο Άγιος Μάρκος τα υπέμεινε όλα με καρτερία και ανεξικακία. Ευχαριστούσε και δοξολογούσε το Όνομα του Τριαδικού Θεού.
Ο ύπαρχος της πόλεως Αρεθούσης θαύμασε την γενναιότητα και την πνευματική ανδρεία του Αγίου Μάρκου και εξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του προς τον αυτοκράτορα Ιουλιανό για τον διωγμό του Αγίου. Ζήτησε δε μάλιστα την απελευθέρωσή του. Ο Άγιος όχι μόνο ελευθερώθηκε, αλλά με την Χάρη του Θεού βάπτισε Χριστιανούς και τους διώκτες του.
Ο Άγιος Μάρκος κοιμήθηκε με ειρήνη.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’. Ο υψωθείς εν τώ Σταυρώ.
Αρεθουσίων ο σοφός Ποιμενάρχης, υπέρ Χριστού Μάρκε στερρώς ηνωνίσω, εν τη Φοινίκη δε ω Κύριλλε Διάκονε, Μάρτυς ώφθης ένθεος, και εν Γάζη τη πόλει, άμα και Ασκάλωνι, Ιερείς θεοφόροι, μετά Γυναίων ήθλησον σεμνών, ούς ως οπλίτας, Χριστού μακαρίσωμεν.
Βίος των Αγίων οσιομαρτύρων Βαραχησίου, Ιωνά και των συν αυτοίς, Πολιούχων Φαράσων της Καππαδοκίας
Οι Άγιοι αυτοί Μάρτυρες έζησαν κατά τους χρόνους του βασιλέως των Περσών Σαβωρίου και του αυτοκράτορος Αγίου Κωνσταντίνου του Μεγάλου.
Οι Άγιοι Ιωνάς και Βαραχήσιος, όντας μοναχοί, αναχώρησαν για την Περσία. Εκεί στην πόλη Μαρβιαβώχ, βρήκαν τους Αγίους Μάρτυρες: Άβιβο, Ζανιθά, Ηλία, Λάζαρο, Μάρη, Μαρουθά, Ναρσή, Σάββα και Σιμιάθη, οι οποίοι ήταν έγκλειστοι στην φυλακή και τους ενθάρρυναν προς τους μαρτυρικούς αγώνες. Γι’ αυτό τον λόγο συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν στους άρχοντες των Περσών Μασδράδ, Σιρώ και Μαρμισή, οι οποίοι τους συμβούλευσαν να αρνηθούν τον Χριστό και να προσκυνήσουν την φωτιά, το νερό και τον ήλιο. Επειδή όμως δεν υπάκουσαν, τους έδεσαν και άρχισαν να τους χτυπούν αλύπητα. Και αφού τους χτύπησαν, τους έσυραν με τραχιά ραβδιά και τους άφησαν έξω στην παγωνιά όλη τη νύχτα.
Στη συνέχεια, έκοψαν τα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών του Αγίου Ιωνά και τον έδεσαν σφικτά σε δένδρο. Εκεί τον πριόνισαν στη μέση και τον έριξαν σε βαθύ λάκκο, όπου και παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο. Τον Άγιο Βαραχήσιο, αφού τον έσυραν γυμνό στα αγκάθια, τον έριξαν σε λάκκο και έχυσαν βραστή πίσσα επάνω στον φάρυγγά του, και έτσι τελειώθηκε ο βίος του.
Το ίδιο σκληρά βασανίσθηκαν και οι άλλοι Άγιοι Μάρτυρες, οι οποίοι θανατώθηκαν με πικρότατο θάνατο. Τα ιερά λείψανα αυτών αγοράστηκαν από κάποιον ευσεβή Χριστιανό, ο οποίος τα ενταφίασε με ευλάβεια.
Ο ιερός ναός των Αγίων Βαραχησίου και Ιωνά , στα Φάρασα της Καππαδοκίας , γενέτειρα του Οσίου Παϊσίου , του Αγιορείτου . Σ΄αυτόν τον ιερό ναό λειτουργούσε ο Όσιος Ασένιος ο Καππαδόκης
Απολυτίκιον. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Χορόν εννεάριθμον, πανευκλεών Αθλητών, και λόγοις και πράξεσι, προς μαρτυρίου οδόν, λαμπρώς ενισχύσατε: όθεν ηγωνισμένοι, συν αυτοίς θεοφρόνως, άμα Βαραχησίω, Ιωνά θεοφόρε, πρεσβεύσατε τω Κυρίω, χάριν δούναι ημίν και έλεος.
Κοντάκιον. Ήχος δ’. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ.
Η των Μαρτύρων ενδεκάριθμος φάλαγξ, ανευφημείσθω μελωδίαις ασμάτων, συν Ιωνά ο θείος Βαραχήσιος, Άβιβος και Λάζαρος, και Ναρσής και Ηλίας, Μάρης Σιμεήθης τε, Μαρουθάς ο θεόφρων, και Ζανιθάς και Σάββας ο στερρός, υπέρ ημών γαρ, Χριστόν ικετεύουσι.
Μεγαλυνάριον.
Στίφος ενδεκάριθμον Αθλητών, εχθρών μυριάδας, ετροπώσαντο νοητών, ων τας αριστείας, αινούντες χαρμοσύνως, Χριστόν τον αθλοθέτην, υπερδοξάσωμεν.