Την  Α΄ ( πρώτη ) Κυριακή της Μ.Τεσσαρακοστής την  Κυριακή της Ορθοδοξίας , εορτάζουμε το γεγονός της Αναστηλώσεως των Αγίων και Ιερών Εικόνων

Ευαγγέλιο Κυριακής: Ιωάν. α’ 44-52

44 Τῇ ἐπαύριον ἠθέλησεν ὁ  Ἰησοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαίαν· καὶ εὑρίσκει Φίλιππον καὶ λέγει αὐτῷ· ἀκολούθει μοι. 45 ἦν δὲ ὁ Φίλιππος ἀπὸ Βηθσαϊδά, ἐκ τῆς πόλεως  Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. 46 εὑρίσκει Φίλιππος τὸν Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· ὃν ἔγραψε Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν,  Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ  Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ. 47 καὶ εἶπεν αὐτῷ Ναθαναήλ· ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι; λέγει αὐτῷ Φίλιππος· ἔρχου καὶ ἴδε. 48 εἶδεν ὁ  Ἰησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει περὶ αὐτοῦ· ἴδε ἀληθῶς  Ἰσραηλίτης ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι. 49 λέγει αὐτῷ Ναθαναήλ· πόθεν με γινώσκεις; ἀπεκρίθη  Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε. 50 ἀπεκρίθη Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· ραββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ  Ἰσραήλ. 51 ἀπεκρίθη  Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὅτι εἶπόν σοι, εἶδόν σε ὑποκάτω τῆς συκῆς, πιστεύεις; μείζω τούτων ὄψει. 52 καὶ λέγει αὐτῷ· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ’ ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου.

  Ερμηνευτική απόδοση Ι. Θ. Κολιτσάρα

⁴⁴ Την άλλην ημέραν απεφάσισεν ο Χριστός να αναχωρήση από την Ιουδαίαν δια την Γαλιλαίαν. Ευρίσκει τον Φιλιππον (μαθητήν και αυτός του Βαπτιστού, από τον οποίον πολλά είχε ακούσει περί του Μεσσίου) και του λέγει· “έλα κοντά μου”. ⁴⁵ Ο δε Φιλιππος κατήγετο από την Βηθσαϊδά, από την πατρίδα του Ανδρέου και του Πετρου. ⁴⁶ Ευρίσκει ο Φιλιππος τον Ναθαναήλ και του λέγει· “αυτόν που έγραψε ο Μωϋσής στον Νομον και προανήγγειλαν οι προφήται εις τα προφητικά των βιβλία τον ευρήκαμεν· είναι ο Ιησούς, ο υιός του Ιωσήφ, από την Ναζαρέτ”. ⁴⁷ Ο Ναθαναήλ όμως είπεν εις αυτόν· “από την Ναζαρέτ είναι δυνατόν να βγη κάτι καλόν;” Λεγει εις αυτόν ο Φιλιππος· “έλα και ιδέ μόνος σου, δια να πεισθής”. ⁴⁸ Είδεν ο Ιησούς τον Ναθαναήλ να έρχεται προς αυτόν και λέγει περί αυτού· “ιδού ένας γνήσιος Ισραηλίτης, στον οποίον δεν υπάρχει πονηρία”. ⁴⁹ Λεγει εις αυτόν ο Ναθαναήλ· “από που με γνωρίζεις;” Απήντησεν ο Ιησούς και του είπε· “προτού σε φωνάξη ο Φιλιππος, όταν ήσουνα κάτω από την συκήν, μακρυά από κάθε ανθρώπινον μάτι, εγώ σε είδα”. ⁵⁰ Απεκρίθη τότε ο Ναθαναήλ και του είπε· “Διδάσκαλε, συ είσαι ο Υιός του Θεού, συ είσαι ο Βασιλεύς του Ισραήλ, τον οποίον, σύμφωνα με τις προφητείες, επεριμέναμεν”. ⁵¹ Του απήντησεν δε ο Ιησούς· “Διότι σου είπα ότι σε είδα κάτω από την συκήν, πιστεύεις; Θα ίδης ακόμη μεγαλύτερα από αυτά”. ⁵² Και εν συνεχεία λέγει προς αυτόν, ώστε να ακούσουν και οι άλλοι μαθηταί· “σας διαβεβαιώνω, ότι από τώρα θα ίδετε ανοικτόν τον ουρανόν και τους αγγέλους του Θεού ν’ ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν, να συνοδεύουν και να υπηρετούν τον υιόν του ανθρώπου (ο οποίος ως Θεός είναι κύριος και των αγγέλων)”.

Κυριακή της Ορθοδοξίας σήμερα και το ιερό Ευαγγέλιο εκφράζει πολύ χαρακτηριστικά το νόημα και την εμπειρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, που είναι η μία, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία.

Η εμπειρία της εν Χριστώ ζωής

Κάποια ημέρα ο Κύριος, αφού είχε ήδη καλέσει στο αποστολικό αξίωμα τους δυο πρώτους μαθητές του, τον Ανδρέα και τον Πέτρο, βρίσκει τον Φίλιππο, που καταγόταν από τη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας, την πατρίδα του Ανδρέα και του Πέτρου, και του λέει: Ακολούθησέ με. Ο Φίλιππος, γοητευμένος από την πρώτη αυτή επικοινωνία του με τον Κύριο, δεν μπορεί να κρατήσει τη χαρά της εμπειρίας του αυτής μόνο για τον εαυτό του. Τρέχει λοιπόν στο φίλο Ναθαναήλ και του λέει με ενθουσιασμό: Βρήκαμε Εκείνον για τον Οποίον έγραψε ο Μωυσής και προανήγγειλαν οι προφήτες. Είναι ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ. Αλλά ο Ναθαναήλ απορεί: Είναι δυνατόν από το κακόφημο αυτό χωριό να βγει κάτι καλό; Και ο Φίλιππος του απαντά: Έλα και, όταν Τον δεις, θα πεισθείς!
Πώς όμως ο Φίλιππος ήταν τόσο βέβαιος ότι ο Ιησούς ήταν ο Μεσσίας; Πώς πείσθηκε μέσα από μία σύντομη γνωριμία γι’ αυτό; Τι είδε μέσα σε λίγες ώρες ο Φίλιππος; Θαύματα εντυπωσιακά δεν είδε. Τι ήταν λοιπόν αυτό που είδε;
Ο Φίλιππος είδε το ακτινοβόλο πρόσωπο του Κυρίου, που τον ενέπνευσε. Και μόνο η θέα του προσώπου του αρκούσε για να πιστεύσει. Και μόνο η ακοή των θαυμαστών λόγων του αρκούσε για να κατανοήσει ότι Αυτός ήταν η προσδοκία της καρδιάς του. Βλέποντας τον Ιησού Χριστό αισθάνθηκε ότι κάτι το διαφορετικό είχε, κάτι ανώτερο έκρυβε. Αισθάνθηκε την αγιότητά του, τη χάρη του. Καθώς Τον άκουγε να του μιλά, κατανοούσε ότι ποτέ άλλοτε δεν του είχε μιλήσει κανείς με τόση σοφία. Η φωνή του Κυρίου θέρμαινε το εσωτερικό του και δημιουργούσε μέσα στην ψυχή του ιερά συναισθήματα, μια συγκίνηση μοναδική, μια αγάπη πρωτόγνωρη, μια πίστη δυνατή. Γι’ αυτό και αμέσως μόλις φλογίσθηκε η καρδιά του από την αγάπη προς τον Κύριο, θέλησε αυτή την εμπειρία να τη μεταλαμπαδεύσει στον φίλο του.
Έτσι συμβαίνει πάντοτε μέσα στην αγία μας Ορθόδοξη Εκκλησία. Όσοι πιστοί έχουμε αποκτήσει πείρα της χάριτος και της γλυκύτητος του Ιησού, όπως τη νιώθουμε μέσα στα ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας μας, δεν μπορούμε να αγαπήσουμε τίποτε άλλο περισσότερο από τον Ιησού Χριστό. Διότι όταν η ψυχή μας ανάψει από τη φλόγα της αγάπης προς τον Κύριο, από την εμπειρία της μυστηριακής κοινωνίας μαζί του, τότε αυτή τη χαρά δεν αντέχουμε να την κρατήσουμε μόνο για μας, θέλουμε να κάνουμε κι άλλους κοινωνούς της ευτυχίας μας. Όσοι έχουμε γευθεί μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας την αγάπη του Χριστού να πλημμυρίζει τη ζωή μας, δεν μπορούμε παρά να φωνάξουμε παντού γύρω μας: δεν υπάρχει πουθενά αλλού η σωτηρία παρά μόνο στη μοναδική Εκκλησία, στην εμπειρία της Ορθοδόξου εν Χριστώ ζωής.

Είναι ανοιχτοί οι ουρανοί

Καθώς λοιπόν είδε ο Κύριος τον Ναθαναήλ να έρχεται προς Αυτόν, λέει: Να ένας γνήσιος Ισραηλίτης, ο οποίος δεν έχει πονηριά μέσα του. Ο Ναθαναήλ απορεί: Πού με γνωρίζεις, Κύριε; Και ο Χριστός του απαντά: Πριν σε φωνάξει ο Φίλιππος, σε είδα εκεί κάτι από τη συκιά. Τότε ο Ναθαναήλ σε μία έκρηξη θαυμασμού του λέει: Διδάσκαλε, πράγματι, εσύ είσαι ο Υιός του Θεού, ο βασιλιάς του Ισραήλ που περιμέναμε.
Πιστεύεις, επειδή σου είπα ότι σε είδα κάτω από τη συκιά; του αποκρίνεται ο Ιησούς. Θα δεις και πιο θαυμαστά πράγματα. Σας διαβεβαιώνω ότι από τώρα που κατά τη βάπτισή μου άνοιξαν οι ουρανοί, θα τους δείτε κι εσείς ανοιγμένους και τους αγγέλους του Θεού να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν στον Υιό του Θεού για να υπηρετούν Αυτόν και την Εκκλησία του.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Αυτά ακριβώς τα τελευταία λόγια του Κυρίου μας εκφράζουν επιγραμματικά το βαθύτερο νόημα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Διότι τι είναι η Ορθοδοξία μας; Δεν είναι μόνο η αληθινή πίστη, αλλά είναι η μοναδική δυνατή εμπειρία της αγιότητας, είναι οι ανοικτοί ουρανοί στον δρόμο προς τη θέωση.
Διότι μόνο μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία κάθε πιστός μπορεί να έχει αυτή την εμπειρία των ανοικτών ουρανών. Αυτούς τους ουρανούς τους άνοιξε ο Κύριος με την ενανθρώπησή του, το κοσμοσωτήριο έργο του, το πάθος του, την Ανάσταση και την Ανάληψή του. Αλλά αυτόν ακριβώς τον δρόμο της θεώσεως μπορεί να τον βαδίσει πλέον και κάθε άνθρωπος μόνο μέσα στη μία αληθινή Εκκλησία του Χριστού, την Ορθόδοξη. Μόνο μέσα στην Ορθοδοξία μπορούν οι πιστοί να δέχονται τη Χάρη του Χριστού, να κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του, να επικοινωνούν με τους αγίους και τους αγγέλους, να προσεγγίζουν τον ίδιο τον Θεό.
Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία πιστά μέλη κι εμείς, ας ζούμε καθημερινά τους ανοικτούς ουρανούς. Και ας διατρανώνουμε το μυστήριο που ζούμε: ότι μόνο στην Ορθοδοξία υπάρχει ο δρόμος προς τον ουρανό, υπάρχει η χάρις, η εμπειρία, η κοινωνία, η θέωση.

Α΄ Κυριακή των Νηστειών , Κυριακή της Ορθοδοξίας
 

Ἡ πρώτη Κυριακή τῆς μεγάλης Τεσσαρακοστῆς εἶναι ἀφιερωμένη στή νίκη τῆς Ὀρθοδοξίας ἐναντίον τῆς εἰκονομαχίας καί ὅλων τῶν αἱρέσεων. Πρίν ἀπό δώδεκα αἰώνες ἐπί ἑκατό χρόνια ἀναστατώθηκε ἡ χριστιανοσύνη γιά τό ζήτημα τῶν ἱερῶν εἰκόνων. Ἡ ἀφορμή καί τό πρόσχημα ἦταν ἡ προσκύνηση τῶν ἱερῶν εἰκόνων, ἡ αἵρεση ὅμως εἶχε βαθύτερες ρίζες, κι ὅπως εἶπε ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ἦταν μιά «ἀθεώτατη μεταστοιχείωσις τῶν ἁπάντων», ἀπέβλεπε δηλαδή σέ μιά γενική ἀνατροπή τῆς Ἐκκλησίας. Ἦταν μιά ἀτυχής ἀνάμιξη τοῦ Κράτους στά πράγματα τῆς Ἐκκλησίας, σάν ἐκεῖνες πού πολλές φορές δυστυχῶς ἔγιναν στήν Ἱστορία, ἐξαιτίας τῶν ὁποίων πάντα ἡ Ἐκκλησία ἐπλήρωσε ξένες ἁμαρτίες. Ἡ εἰκονομαχία, ἦταν μιά ἀπό τίς πιό δραματικές περιπέτειες τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν τό Κράτος ἦλθε σέ σύγκρουση μαζί της. Φανερά μέν ἦταν τό ζήτημα τῶν εἰκόνων, στήν οὐσία ὅμως, γιατί τό Κράτος ἤθελε μιά ριζικώτερη ἀλλαγή καί μεταρρύθμιση τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων. Στό τέλος νίκησε πάλι ἡ Ἐκκλησία καί ἐπικράτησε ἡ ορθή πίστη˙ γιατί πάντα ἡ Ἐκκλησία νικᾶ, ὅταν ἀγωνίζεται γιάτά δίκαια τοῦ Θεοῦ. Σ’ ἐκείνη λοιπόν τή νίκη καί γενικά στούς ἀγώνες καί στό θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ἀφιερωμένη ἡ σημερινή ἑορτή.

Ἡ ὀρθόδοξη πίστη μας εἶναι ἡ πολύτιμη κληρονομιά τῶν Πατέρων μας. Γι’ αὐτό πρέπει νά τό ἔχωμε καύχηση πώς εἴμαστε ὀρθόδοξοι χριστιανοί καί νά τό θεωροῦμε ἱερώτατο χρέος μας νά φυλᾶμε καί νά ὑπερασπίζουμε τήν Ὀρθοδοξία μας.

Ὁ Ἰησοῦς Χριστόςτό εἶπε καθαρά στούς Ἀποστόλους, ὅτι «εἰ ἐμέ ἐδίωξαν καί ὑμᾶς διώξουσιν». Οἱ καλύτερες καί οἱ ἐνδοξότερες ἡμέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι οἱ ἡμέρες τῶν διωγμῶν. Τό ὀδυνηρό στόν καιρό μας εἶναι ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν διώκεται ἀπό τήν εἰδωλολατρεία, ἀλλά ἀπό τούς ἴδιους τούς χριστιανούς. Οἱ Χριστιανικοί λαοί, σάν καί νά κουράστηκαν νά σηκώνουν τό σταυρό τοῦ Κυρίου, πού στ’ ἀλήθεια δέν τόν σήκωσαν ποτέ, βιάζονται νά ξαναγυρίσουν στήν εἰδωλολατρεία. Οἱ σημερινοί ἐχθροί τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι ξένοι, εἶναι δικοί της ἄνθρωποι καί βαπτισμένοι χριστιανοί. Αὐτή εἶναι ἡ σύχγρονη δραματική περιπέτεια τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι βρίσκεται ἀντιμέτωπη σέ μιά νέα ἐσωτερική εἰκονοκλαστική ἐξέγερση.

Ὅταν ἐδῶ λέμε Ἐκκλησία, ἐννοοῦμε τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι «ἡ μία, ἁγία, καθολική καί ἀποστολική Ἐκκλησία»˙ αὐτή εἶναι ἡ Ἐκκλησία τῆς ἀποστολικῆς καί πατερικῆς παράδοσης, αὐτή εἶναι ἡ κιβωτός τῆς σωτηρίας μας. Εἶναι γνωστά τά λόγια τοῦ Συνοδικοῦ, πού διαβαζέται σήμερα στη Λιτανεία˙ «Αὕτη ἡ πίστις τῶν Ἀποστόλων, αὕτη ἡ πίστις τῶν Πατέρων, αὕτη ἡ πίσις τῶν Ὀρθοδόξων, αὕτη ἡ πίστις τήν Οἰκουμένην ἐστήριξε». Καί εἶναι γνωστό στήν Ἱστορία πώς ἡ Ὀρθοδοξία στήριξε τήν Οἰκουμένη, ὅσο κι ἄν αὐτό ἀμφισβητήθηκε πρῶτ’ ἀπό του ξένους κι ὕστερα κι ἀπό μᾶς τούς ἴδιους, πού εἶναι ἀλήθεια πώς ἄρχισε νά μᾶς βαραίνει ἡ Ὀρθοδοξία. Ἡ Οἰκουμένη, γιά τήν ὁποία ὁμιλεῖ τό Συνοδικό, εἶναι ὁ τότε πολιτισμένος κόσμος, ὁ πρίν ἀπό τό σχίσμα χριστιανικός κόσμος, πού συμπίπτει σχεδόν μέ τή Βυζαντινή αὐτοκρατορία. Πῶς μποροῦμε νά ἀρνηθοῦμε τήν ἐθνική μας Ἱστορία; Πῶς μποροῦμε νά ἀμφισβητήσουμε τό σπουδαῖο ἔργο τῆς Ἐκκλησίας στή διάσωση καί τήν ἀναβίωση τοῦ Ἑλληνισμοῦ;

Εἶναι ἀρχαῖο ἀξίωμα τῶν ἱερῶν Πατέρων τῆς Ὀρθοδοξίας ὅτι ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία δέν ὑπάρχει ὀρθή πίστη καί δέν ὑπάρχει σωτηρία. Ὅποιος θέλει νά εἶναι χριστιανός πρέπει νά ἀνήκη στήν Ἐκκλησία, κι ὅποιος θέλει τή σωτηρία του πρέπει νά ξέρη πώς μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία σώζεται. Χριστιανός θά πῆ ἄνθρωπος τῆς Ἐκκλησίας, μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Εἶναι πολλοί πού στά χαρτιά λέγονται χριστιανοί ὀρθόδοξοι, ἀλλά τήν Ἐκκλησία δέν τήν ξέρουν, γιατί θαρροῦν πώς δέν τούς χρειάζεται.

Πιστεύουν πώς ἀρκεῖ νά εἶναι καλοί ἄνθρωποι καί πείθουν τόν ἑαυτό τους πώς πραγματικά εἶναι καλοί. Τό Χριστιανός ὅμως δέν τούς λέγει τίποτε οὔτε τό καταλαβαίνουν, φτάνει ὅμως πού πιστεύουν πώς εἶναι καλοί ἄνθρωποι, ἀφοῦ καί οἱ ἄλλοι τούς βλέπουν γιά καλούς ἀνθρώπους.

Οἱ χριστιανοί, πού μπορεῖ καί νά μήν εἶναι ἀπό τούς λεγόμενους καλούς ἀνθρώπους, εἶναι καί μένουν μέσα στήν Ἐκκλησία καί παλέβουνε νά γίνουν καλοί μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄνθρωποι φτιάχνονται στήν Ἐκκλησία, μέ τόν δικό τους πνευματικό ἀγώνα καί μέ τή θεία χάρη, πού ἀναπληρώνει τά ἐλλείποντα καί θεραπεύει τά ἀσθενῆ.

Ὁ κόσμος πραγματικά καλυτερεύει, ὅταν μέσα μας ριζώνη ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ καί ἑδραιώνεται ἡ ἀληθινή πίστη. Γιατί ἡ πίστη δέν εἶναι μιά θεωρητική γνώμη, ἀλλά ἡ δύναμη μέσα μας, πού μᾶς φτερώνει καί μᾶς ἀναβάζει στόν οὐρανό.

Ἑορτάζοντας καί σήμερα τή νίκη τῆς Ὀρθοδοξίας ἐναντίον τῆς εἰκονομαχίας καί ὅλων τῶν αἱρεσέων, εὔκαιρο εἶναι νά δώσουμε ἄλλη μιά φορά καί νά ἀνανεώσουμε τήν παλαιά ὑπόσχεση˙ Δέν θά σέ ἀπαρνηθοῦμε, ἀγαπητή μας Ὀρθοδοξία˙ δέν θά σέ ψευτίσουμε, ἱερή καί σεβαστή κληρονομιά τῶν πατέρων μας˙ «Οὐκ ἀπαρνησόμεθά σε, φίλη Ὀρθοδοξία˙ οὐ ψευσόμεθά σε, πατροπαράδοτον σέβας», ὅπως ἐκφώνησε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός